مرا اکثراً به خانهُ مادر بزرگ مادریم می فرستادند تا پیش او بمانم. هر روز قبل از طلوع آفتاب با شنیدن صدای بلند او که قرآن می خواند از خواب بیدار می شدم.

در اتاق نشیمن مادر بزرگ کارهای مختلفی انجام می شد. از جمله خرد کردن کلّه قندهای بزرگ به کمک خدمتکاران. این قندها همراه با نوشیدن چائی مصرف می شدند.

این اتاق تماماً با کارهای هنری ایران، مینیاتورهای زیبا و نقّاشیهای قدیمی ایرانی تزئین شده بودند. مادر بزرگم به گلدانهای کار اصفها ن بسیار علاقمند بود.

پارچه های گرانبها در داخل یک صندوق که با نقّاشیهای کار اصفهان ترئین شده بود نگهداری می شدند.

برای خواندن نماز وسائل مخصوص وجود داشت که عبارت بودند از یک تسبیح (صد دانه). مهر (از جنس خاک رس بشکل گرد، یا چهار گوش). مهرو تسبیح در داخل جا نماز دو تکّه پارچه شبیه دستمال که دور آنها تا می شدند قرار داشتند.

در محل جانماز مادر بزرگ همیشه کتابهای مختلقی به زبان عربی قرار داشتند که کاملاً از قرآن متفاوت بودند. اکثر این کتابها توسط پیروان مذهب شیعه در باره روش و کردار دوازده امام نوشته شده بود. کودکان اجازه دست زدن به هیچیک از آنها را نداشتند

اتاق نشیمن مادربزرگ بیشتر شبیه یک کارگاه بود. او خیّاط ماهری بود و صرفاً برای کمک به دوستان خود و همچنین افراد بی بضاعت انواع لباسهارا برایشان می دوخت. او جزء اولین زنان ایرانی بود که دارای یک چرخ خیّاطی سینگر بودند که از انگلیس واردشده بود.

برادرهای کوچکتر من، خود من و خواهرانم عمدتاً توسّط خدمتکاران منزل نگهداری و مراقبت می شدیم. مادرم همیشه گرفتار مراقبت از کودکان خرد سال بود و یا دوران حاملگی را می گذراند. پدرم همیشه به کسب و کار خود که واردات و صادرات بود مشغول بود. آنها فرصتی برای گفتن قصّه برای ما و یا بردنمان به گردش نداشتند.

نشستن و صرف وقت با خدمتکاران، دایه ها، آشپزها، در واقع یک دوره آموزشی برای یاد گرفتن پخت و پز غذاها، چشیدن طعم و مزه آنها بود. من از مصاحبت با آنها لذّت می بردم.

من همیشه نسبت به جعبه ای که محتوی پول بود احساس کنجاوی می کردم. از این صندوق مرتّباً پول برداشته میشد، یا پول به آن اضافه می شد. برایم تعجّب آود بود که چرا این صندوقچه پول همیشه در محل مخصوص نماز خواندن قرار داشت.

در یک گوشه اتاق نزدیک در خروجی یک زین اسب و تفنگ قرار داشت علّتش این بود که در آن روزها ایران هنوز یگ جامعهُ فئودال با سیستم ارباب و رعیّتی بود. زمین متعلّق به پروتمندان بود. امّا توسّط رعایا کشت و زرع میشد که در خدمت ارباب بودند. ارباب سوار بر اسب تمام روز بر کار آنان نظارت داشت.

برای شکستن کلّه قند از ابزار مخصوص و همچنین یک پارچه گردضخیم که روی زمین گسترده شده بود استفاده میشد. نوشیدن چائی برای بزرگسالان بدون قند امکان نداشت. برای ما بچّه ها خوردن قند یک نوع تنقّلات محسوب می شد که البتّه برای دندانها یمان بسیار زیانبخش بود.

برای نگهداری اشیأ و وسائل گرانبها از صندوق های بزرگی که داخل آنهااز مخمل پوشیده شده و روی آنها با قطعات فلز طلائی تزئین شده بود استفاده میشد. کودکان همیشه نسبت به آنچه که در داخل این صندوقها قرار داشت احساس کنجکاوی می کردند.

برای ما همیشه این سئوال مطرح بود که چرا در حالیکه از یکسو بعنوان مسلمان از استفاده از مشروبات الکلی منع شده بودیم، از سوی دیگر بسیاری از تصاویر و نقّاشی های ایرانی در باره مصرف شراب و ظرف هاو جام های مخصوص نوشیدن آن بودند، حتّی’ یکی از این نقّاشیها روی جعبه بزرگ اتاق مادر بزرگم دیده می شد.

در خانه مادر بزرگ برق وجود نداشت. امّا تعداد زیادی شمع باضافه چلچراغ وجود است. این شمع ها و چلچراغ هنگام مراسم ملّی و یا مذهبی روشن می شدند.

مینیّاتور، نقّاشی سنّتی ایران، نزد جوانان چندان مجبوبیّت نداشت امّا برای بزرگسالان بسیار با ارزش بود.