سرای مشیر

[ مشیر مال ]

زیباترین روزهای دوران بچّگی من روزهای جمعه ای بود که خواهران مادر بزرگم همراه با بچه ها و نوه هایشان در منزل مادر بزرگ جمع میشدند. ابتدا همه باهم به حمّام عمومی که خیلی نزدیگ خانه مادربزرگ بود میرفتیم و سپس نهار صرف می شد.

برای من و هما، دختر خاله مادرم ، تَرک خانهُ مادربزرگ به منظور رفتن به بازار بسیار مسرّت بخش بود. اوّلین محل برای خرید، بازار وکیل بود. در آنجا خرید مادرم معمولاً پارچه ،وسائل آشپزخانه و یا فرش بود که برای ما چندان جالب نبود. صبورانه مادر و مادربزرگ ها را دنبال میکردیم تا که به بازار مورد نظرمان، بازار مشیرالدّوله در جنوب بازاروکیل میرسیدیم. به یاد می آورم که اوّل باید از محلّی به نام چهار سوق می گشتیم. چهارسوق دو بازار وکیل و مشیرالدّوله را به هم وصل میکرد. کف چهارسوق باقلوه سنگ مفروش شده بود و سقف آن هم حالت گنبد مانند داشت.

بازار مشیر با کاشیکاریهای بسیارزیبا تزئنن شده بود که برای ما به علّت عدم درک زیبائی اهمیّتی نداشت. با اینکه ما پول برای خرید عروسکهای گچی و یا ساخته شده ازخاک رس نداشتیم و در ضمن مادران ماهم مایل به خرید عروسک  نبودند، شش دانگ حواسمان متوجّه پیدا کردن عروسکها بود. هما به قدر کافی درمادربزرگش نفوذ داشت که اورا وادار به خرید عروسک  بکند . البته داشتن عروسک هم برای هما چندان آسان نبود چون خرید وسائل بازی باعث برخورد بین مادر و مادربزرگش می شد. داشتن عروسک برای هر دو ما موفقیّت بزرگی بود چون برای جمعه آینده برنامه ای برای بازی با عروسک داشتیم.

بقیّه خرید مادرها برای ما جالب نبود ولی اجباراً باید در مغازه های دیگر هم نظیر جواهر فروشی،عطر فروشی ، کافه فالوده و بستنی (نوعی دسر) لوسترفروشی و بالأخره مغازه کیف وکفش صبورانه و مؤدّب تحمّل می کردیم.

بعد از سن دوازده سالگی من و همکلاسان مدرسه شروع به شکستن قانون و پنهانکاری شدیم. بعد از ساعات مدرسه سری به مغازه های اطراف مدرسه میزدیم. من نسبت به مد و بسیاری از چیزهای دیگر کنجکاو شده بودم. برای دیر رسیدن به خانه به مادرم میگفتم که ما ورزش داشتیم و یا اینکه امروز بسیار کند راه رفتم و به این ترتیب مغازه های لوازم آرایش و کیف و کفش را سرکشی می کردیم. صحبت ما با دوستانمان بیشتر راجع به مدرسه ، خواهر، برادرمان و مسخره کردن معلّم ها بود. ولی هرگز از سیاست ویادر باره والدین مان صحبت نمی کردیم.

مادرم شدیداً مخالف با بیرون رفتن ما به تنهائی و یا حتّی با دوستان و همکلاسی ها بود. او به دوستان من و یا مردان کوچه و خیابان اعتماد نمی کرد. تصّور آنها بر آن بود که دخترها باید تحت کنترل باشند. به ما تعلیم داده شده بود که مردان اجتماع ما گرگ و ما، دختران، برّه های معصوم هستیم. البتّه نحوه برانداز کردن مردان  هم دوست داشتنی نبود. امّا بعضی از همکلاسیهای من پنهانی دوستی ساده با دوستان پسرشان را داشتند.